Nudging in bedrijfsrestaurants
In de meeste bedrijfsrestaurants is het besef doorgedrongen dat je bezoekers moet aanzetten tot het maken van verantwoorde keuzes. Als dit besef niet vanuit de cateraar zelf is voortgekomen, is dit wel vanuit de werkgever die baat heeft bij gezonde medewerkers. Een verantwoorde keuze houdt in dat je kiest voor gezond eten en dat je niet teveel eet. Een goed voorbeeld van dat laatste is het weghalen van dienbladen (‘trayless dining’) waardoor mensen minder eten meenemen. Maar ook de relatieve plaats in het restaurant van (on)gezond eten heeft invloed op je keuzegedrag.
Relatieve plaats van (on)gezond eten
In bedrijfsrestaurants vertonen sommige mensen ongewenst gedrag; niet zo zeer voor anderen, maar vooral voor zichzelf. Denk aan de keuze voor ongezond eten zoals snoep en calorierijke maaltijden. Maar ook teveel eten. Je kunt als cateraar overwegen om nudge-technieken in te zetten als blijkt dat het moeilijk is om mensen op rationele gronden te overtuigen om ander gedrag te vertonen. Acht wetenschappers hebben onderzoeken geïnventariseerd waarbij de relatieve plaats van (on)gezond eten in bedrijfsrestaurants centraal stond. Door de relatieve plaats van (on)gezond eten te veranderen, kun je mensen mogelijk gezonder én minder laten eten. Nudging in bedrijfsrestaurants lijkt dus te werken.
Choice architecture
Eén van de begrippen die bij nudging centraal staat, is choice architecture. Dit verwijst naar dusdanige inrichting van de koopomgeving, dat consumenten daardoor een bepaald, gewenst gedrag vertonen. Het gaat er dan om iemands gedrag te veranderen, (1) zonder dat je hem of haar (rationeel) probeert te overtuigen, (2) zonder dat je iemand bepaalde keuzes oplegt (er is dus nog steeds de vrijheid om voor ongezond en/of veel eten te kiezen) en (3) zonder dat er bepaalde financiële gevolgen (positief dan wel negatief) tegenover staan.
Nudging in bedrijfsrestaurants: de foodscape
In bedrijfsrestaurants kun je bij bezoekers rationele keuzes proberen te ontlokken door informatie te verstrekken over de voedingswaarde van gerechten. Maar als dit niet of onvoldoende werkt, kun je ook met nudges experimenteren. Je past dan principes van choice architecture toe op de inrichting van – wat de onderzoekers – de ‘micro-omgeving’ noemen (in de praktijk ook wel de foodscape genoemd). Zo kun je de fysieke omgeving ‘manipuleren’. Wat is bijvoorbeeld het effect van verlichting, het decor en de plaatsing van het voedsel op het keuzegedrag van bezoekers? Maar je kunt ook de ‘standaard’ (‘default’) manipuleren. In plaats van dat je bezoekers zelf hun eten laat opscheppen, kun je vaste, afgewogen porties aanbieden. Ten slotte kan je overwegen met sociale normen te werken:
- Injunctief: “Nederland gaat voor een gezonde levensstijl” of:
- Descriptief: “76% van de bezoekers kiest voor deze gezonde salade”.
In totaal vonden de wetenschappers 18 onderzoeken naar de inrichting van de foodscape. Tien ervan zijn in Amerika uitgevoerd en zeven in Europa. Maar liefst vier daarvan vonden in Nederland plaats. Klaarblijkelijk is het een onderwerp dat in Nederland leeft!
In de helft van de onderzoeken stond de afstand/nabijheid van (on)gezond voedsel centraal; in de andere onderzoeken stond de volgorde van het aangeboden voedsel centraal. Voor wat betreft afstand, ligt de conclusie voor de hand: hoe groter de afstand van het ongezonde voedsel, des te minder het gekozen wordt. Onderliggend idee is, dat als je er meer moeite voor moet doen, je het minder snel kiest. Veranderingen in de volgorde van het gezond en ongezond eten bleken in de onderzoeken tot geringere effecten te leiden. Overal kun je concluderen dat nudging in bedrijfsrestaurants zijn vruchten af lijkt te werpen.
Geen nuances
Een andere belangrijke conclusie is dat noch het lichaamsgewicht, noch de sociaaleconomische status van consumenten van invloed is op de mate waarin ze zich laten ‘nudgen’ tot gezondere keuzes. Voor de onderzoekers is dit het bewijs dat nudging vooral via onbewuste mechanismen werkt.
Referentie(s)
Bucher, T., Collins, C., Rollo, M.E., McCaffrey, T.A., Vlieger, N. de, Bend, D. van der, Truby, H., Perez-Cueto, F.J.A. (2016), Nudging consumers towards healthier choices: a systematic review of positional influences on food choice. British Journal of Nutrition, vol.115, p.2252-2263.