123RF - 48666925

Gezonder eten? Bied een gezonde en ongezonde keuze aan!

Stel je zit in een restaurant en op de menukaart staan slechts twee gerechten. Links staat een foto van een gezonde salade en rechts een foto van een ‘lekkere vette’ hamburger. Welk gerecht zou jij kiezen? Ga je voor de gezonde, of voor de ongezonde optie? En wat als we de foto’s nu eens van plaats verwisselen? Zou dat enig verschil maken? Nee, natuurlijk niet! Of toch wel? Lees in dit artikel over het bizarre effect van nudging…

Gezonde en ongezonde keuze

Laten we het gelijk maar verklappen: als je twee gerechten aanbiedt – een gezonde en ongezonde keuze – dan maakt het, afhankelijk van de onderlinge positie van deze gerechten, een wereld van verschil wat mensen kiezen. Als het gezonde item links staat, stijgt de voorkeur voor dat gerecht spectaculair. In een onderzoek mochten mensen kiezen tussen een broccoli-salade (gezonde optie) en een ‘grilled cheese sandwich’ (ongezonde optie). Beide opties werden naast elkaar getoond op een beeldscherm.

Als de salade rechts stond (en de sandwich links), koos 19% voor de gezonde optie. Maar als de salade links van sandwich werd getoond, koos opeens 41% voor de gezonde optie (een stijging van 22%). In een ander experiment waarin groepsgewijs meerdere gezonde en ongezonde gerechten werden getoond, steeg de voorkeur voor gezonde items van 29% (gezonde items rechts) naar 58% (gezonde items links afgebeeld); een stijging van maar liefst 29%!

In een ander experiment mochten respondenten zelf foto’s van gezonde en ongezonde gerechten op een menukaart plaatsen. Op de kaart was 70% van de gezonde items links geplaatst. Een ander experiment toont aan dat het ‘links = gezond’ effect ook bij drankjes werkt (gezond: sinaasappelsap / ongezond: frisdrank/soda). Als het gezonde drankje links staat, kozen meer respondenten het en dronken er meer van.

Verklaring van de resultaten

De resultaten tonen overduidelijk aan dat consumenten eerder een gezond gerecht kiezen, als dit links van een ongezond gerecht staat. Maar wat verklaart deze resultaten nu? Volgens de onderzoekers hebben we een voorkeur voor plaatsing van objecten in oplopende volgorde. Ongezonde gerechten vinden we vaak lekkerder, bevatten meer calorieën, roepen een groter verlangen op, en we worden er meer door verleid dan gezonde gerechten. Van links naar rechts is dat – als het gezonde product links staat – steeds een oplopende schaal. Daardoor is de informatie mentaal makkelijker te verwerken. Hierdoor kunnen onze zelfcontrolemechanismen beter hun werk doen en kiezen we dus voor het gezonde item. Dit ‘oplopende-schaal mechanisme’ is ook aangetoond bij andere stimuli.

De consequenties liggen voor de hand:

  • In winkelschappen kunnen gezonde versnaperingen, ten opzichte van ongezonde versnaperingen, het best links in het schap liggen.
  • In een bedrijfsrestaurant moet je het gezonde gerecht links van het ongezonde gerecht aanbieden.

Nudging

Deze bevindingen passen goed bij het gedachtegoed van nudging: je beperkt mensen niet in hun keuzevrijheid. Sterker nog: het aanbieden van een ongezonde optie is zelfs nodig om mensen aan te zetten tot het maken van een gezonde keuze. Door een ingreep in de ‘choice architecture‘ (gezond links vs. ongezond rechts) geef je mensen op deze manier dus een duwtje in de goede richting!

Referentie(s)
Romero, M., Biswas, D. (2016), Healthy-left, unhealthy-right: can displaying healthy items to the left (versus right) of unhealthy items nudge healthier choices? Journal of Consumer Research, vol.43, no.1, p.103-112.