Wat is design?

Over het begrip design bestaat veel verwarring. Allereerst moeten we een onderscheid maken tussen design, designmanagement en design thinking. Op deze pagina beperken we ons tot de vraag wat design is. Daarbij kan je drie aspecten onderscheiden: design als object, design als een stijl en design als een proces. Als we het hebben over design als object doelen we op een vormgegeven, tastbaar product o.i.d. Maar design kun je ook opvatten als stijl. Sommige ontwerpers hebben bijvoorbeeld een eigen stijl ontwikkeld, die je in meerdere uitingsvormingsvormen kunt herkennen. Soms wordt zo’n herkenbare stijl ook wel auteursdesign genoemd. En ten slotte kun je design opvatten als een proces. Het proces van ontwerpen waarlangs een vormgever tot iets bijzonders komt. In al deze visies op design staat de ontwerpcompetentie centraal.

Verschillende toepassingsgebieden

Design wordt op meerdere fronten ingezet. Peter Gorb onderscheidt de volgende toepassingen van design:

  • Productdesign: hier gaat het om het vormgeven van producten. Dit kan de vorm van het product zelf zijn. Bij voedselproducten kun je dan denken aan de vorm van een wokkel of een tijgernoot. Maar bij voedselproducten gaat het ook om het design van de verpakking. Bij duurzame producten kun je denken aan de vormgeving van een smartphone of een  auto. Iedereen loopt dagelijks tegen talloze voorbeelden van productdesign aan.
  • Omgevingsdesign: hier bedoelen we de inrichting van de omgeving mee, waarin mensen zich begeven. Dat kan de vormgeving van (het interieur van) je huis zijn, maar ook openbare gebouwen, winkels (retail), treinstations, vliegvelden, parken en zelfs wegen vallen hieronder. Al deze ‘objecten’ moeten worden vormgegeven zodat we ons er optimaal in kunnen bewegen.
  • Informatiedesign: hier gaat het om de vraag hoe een organisatie relevante informatie zo kan vormgeven, dat het optimaal door stakeholders wordt verwerkt. Je kunt dan niet alleen denken aan brochures, brieven, reclames en websites, maar ook heel praktisch aan bewegwijzering. De doelstelling is hier niet altijd strikt beperkt tot het verstrekken van informatie, maar vaak gaat het ook om commerciële doelstellingen (bijvoorbeeld meer verkopen).
  • Corporate design: grote bedrijven hebben gewoonlijk een eigen huisstijl. Corporate design heeft betrekking op alle uitingsvormen die hieronder vallen. Deze vorm van design ligt dicht tegen informatiedesign aan en kan er soms zelfs mee overlappen (denk aan een corporate website).

Goed om te weten

Ons begrip over design heeft zich de laatste decennia enorm ontwikkeld. Omdat design niet altijd bijdraagt aan de financiële prestaties van een organisatie, is de discipline designmanagement ontstaan. Hierbij gaat men er vanuit dat design pas echt z’n vruchten afwerpt als het in de organisatie goed wordt gemanaged. En omdat designers vaak over bijzondere talenten beschikken om veelzijdige problemen op te lossen, is er binnen creativiteitsmanagement de discipline design thinking ontstaan. Op de desbetreffende pagina’s over deze onderwerpen lees je daar meer over.

Meer informatie

Hieronder vind je meer informatie over allerlei aspecten van design. Heb je nog vragen over dit onderwerp of suggesties en tips? Neem dan gerust contact met ons op.

123RF - 44979618

Wat is het effect van een descriptief logo?

Er is naar logo’s redelijk wat onderzoek gedaan. Bijvoorbeeld naar het effect van de vorm (rond of vierkant), de kleur en wat er gebeurt in de merkbeleving van de consument als je een logo in een frame plaatst. Nieuw onderzoek kijkt nu naar de mate waarin een logo het product ‘beschrijft’. Hoe beïnvloedt dit de merkevaluatie en de koopintentie van de consument? De onderzoekers vinden interessante effecten, die echter verschillen tussen zwakke en sterke merken.

Lees verder!
123RF - 41043750

Waarom vinden we brede gezichten niet aantrekkelijk, en brede auto’s wel?

Dominante mensen. Je hebt ze in allerlei soorten en maten. ‘Kleine Napoleons’ die hun tekort aan lengte willen compenseren, maar ook lange mensen die in een gesprek letterlijk de boventoon voeren. Je kunt je afvragen of iemands lichaamslengte iets over zijn dominantie zegt. Onderzoek naar kenmerken van dominante mensen richt zich namelijk vooral op de vorm van het hoofd. Het blijkt dat mensen met een relatief breed hoofd vaker als dominant worden ervaren en dat we hen liever mijden. Maar hoe zit dat nu bij auto’s? Denken we hier ook dat een relatief brede voorkant dominantie oproept? En waarom vinden we dat hier dan juist wel aantrekkelijk?

Lees verder!
Dreamstime 34450298

Iets goed te maken? Zeg het met de kleur blauw!

Kleur speelt een belangrijke rol in strategische communicatie en bij adverteren. Uit onderzoek blijkt dat kleuren de perceptie en emotie van de consument kunnen beïnvloeden. Kleuren kunnen zelfs leiden tot gedragsverandering. En op het moment dat er een keer iets fout gaat, blijkt dat het gebruik van de juiste kleur ervoor kan zorgen dat iemand net iets beter naar je wil luisteren.

Lees verder!
123RF - 54124420

Logo’s; met of zonder frame?

Een logo bestaat uit verschillende visuele elementen, die samen het merk vertegenwoordigen. Verschillende onderzoeken hebben aangetoond dat de vorm en kleur van het logo de merkbeleving beïnvloeden. Een element van het logo dat echter nog weinig onder de loep is genomen, is het gebruik van een frame. Een designelement dat veel wordt toegepast. Onderzoek heeft vastgesteld of zo’n frame van invloed kan zijn op aankoopintentie.

Lees verder!
ronde vormen

Rond of vierkant? Eindelijk weten we het!

Dat visuele vormen invloed hebben op de beoordeling van een product of dienst zal je niet verbazen. Er zijn meerdere onderzoeken gedaan naar het effect van vormen van logo’s op de attitude en het gedrag van de consument. Nieuw onderzoek borduurt hier op voort door te kijken naar het effect van twee hoofdvormen: rond en vierkant. Welke associaties roepen deze vormen op en wat voor gevolgen heeft dit voor het product of de dienst waar ze voor worden gebruikt?

Lees verder!
Plaats van het logo

Merkkracht bepaalt plaats van het logo

Neem een willekeurig product uit een keukenkastje – het maakt niet uit of het een A-merk of een huismerk is – en zoek het merklogo op de verpakking. Tien tegen één dat het ergens aan de bovenkant staat, vlak boven de belangrijkste afbeelding. Dat is een bewuste keuze van de fabrikant: ‘hoog’ staat voor ‘sterk’. Onderzoekers concluderen dat minder sterke merken er juist bij gebaat zijn hun logo wat lager op de verpakking te zetten.

Lees verder!
Shutterstock 1917828692

Nieuwe producten: het oog wil ook wat

Consumenten zijn altijd wel geïnteresseerd in nieuwe producten. Of het nu gaat om auto’s, computers of smart phones, voor velen van ons zijn nieuwe producten bijna een soort verslaving geworden. Een nieuw product kan technisch weliswaar nieuw zijn, maar het is de vraag of het er ook ‘nieuw’ moet uitzien om de introductie succesvol te maken. Dit artikel beschrijft onderzoek van Radford en Bloch naar het effect van ‘visual design’ op het succes van een innovatie.

Lees verder!
Dreamstime 22780621

It’s got the look

Mensen hebben de neiging om in de vorm van producten gezichten te zien. We zien dit bijvoorbeeld bij auto’s, knopen, klokken en ramen. Bij het ontwerp van een product is het dan belangrijk rekening te houden met de emoties die de gebruikte vormen oproepen. Zo zet een ervaren juwelier de klokwijzers altijd op tien voor twee of tien over tien. Onderzoek toont echter aan dat een vriendelijk gezicht het best verkoopt met een agressieve look.

Lees verder!
Dreamstime 108439751

Rood versus blauw

In onze waarneming speelt kleur een belangrijke rol. Zo wordt rood vaak geassocieerd met warmte en liefde, blauw met waarheid en helderheid en groen met vrede en natuur. Voor marketing- en designmanagers is het relevant te weten welke psychologische processen door kleur worden opgeroepen. Uit onderzoek blijkt dat rood de alertheid versterkt en blauw de geest creatiever maakt.

Lees verder!
123RF - 50547802

‘Universal principles of design’ (boek)

Vormgevers lopen in hun werk vaak tegen vragen aan waar moeilijk een antwoord op te geven is. In het boek Universal Principles of Design worden maar liefst 100 principes uit de verschillende designdisciplines beschreven die vormgevers meer grip op hun ontwerp geven. Meest bekend zijn de gulden snede, figuur-achtergrond verhoudingen en het gegeven dat gelijkvormige elementen eerder als eenheid worden waargenomen dan niet-gelijkvormige elementen.

Lees verder!
123RF - 37219735

Does package size matter?

In veel landen is overgewicht een belangrijk gezondheidsprobleem. Dit is deels te wijten aan de porties van maaltijden en van verpakkingen; deze zijn de afgelopen jaren steeds groter geworden. Bedrijven reageerden hierop door kleinere verpakkingen aan te bieden. Onderzoek toont echter aan dat met kleinere verpakkingen consumenten meer gaan consumeren en dat ze voor deze kleinere eenheden relatief meer betalen dan voor grotere porties. Kleinere verpakkingen lijken dus niet de gewenste oplossing te bieden.

Lees verder!
123RF - 45568885

‘Symbolenwijzer’ (boek)

In 2007 verscheen van de hand van Karel Treebus het boek ‘Symbolenwijzer’. Hierin zijn duizenden symbolen afgebeeld met hun namen, betekenis, (ontstaans-) geschiedenis en achtergronden. Symbolenwijzer beslaat vrijwel elk vakgebied; exacte wetenschappen, religie, magie, biologie, genealogie, muziek, cartografie, braille- en morsetekens, etc. Uitgebreide aandacht gaat uit naar het alfabet (Arabisch, Grieks etc.). Symbolenwijzer kan voor vormgevers een onuitputtelijke bron van inspiratie zijn.

Lees verder!
123RF - 50457193

Rood is al lang het rood niet meer… *

Vraag een vormgever wat de kleur rood betekent en hij/ zij zal waarschijnlijk antwoorden dat deze kleur voor arousal en betere informatieverwerking staat. Onderzoek laat zien dat dit slechts ten dele waar is. Psychologen hebben aangetoond dat deze kleur tot vermijdingsdrang leidt en dat mensen bij het zien van rood veel slechter op taken scoren waarbij enig denkwerk nodig is (zoals een IQ-test).

Lees verder!
Vrijelijk gebruik van symbolen

Merk, God en verbod

In 2007 promoveerde Caspar van Woensel aan de Universiteit van Leiden op het proefschrift ‘Merk, God en Verbod’. In zijn proefschrift staat hij stil bij het vrijelijk gebruik van symbolen van nationale, cultuurhistorische en religieuze aard (denk resp. aan de Nederlandse vlag, de Nachtwacht en de naam Mekka). Dergelijke tekens mogen vrijelijk gebruikt worden en kunnen zelfs bij het Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom (BBIE) worden geregistreerd. Van Woensel pleit voor een inperking van deze rechten.

Lees verder!
123RF - 38269890

Leiden grote verpakkingen tot meer consumptie?

Heb je onder de douche wel eens gemerkt dat je meer shampoo gebruikt als je een grootverpakking heeft gekocht? Op grond van onderzoek is bekend dat je bij grotere verpakkingen meer van een product gebruikt dan bij kleinere verpakkingen. De verklaring zou kunnen liggen in het feit dat je bij een kleine verpakking bang bent dat het product eerder op is. Het zou echter ook kunnen zijn dat je wat ‘guller’ met een product uit een grootverpakking omgaat, omdat je weet dat de kostprijs per eenheid product lager is.

Lees verder!
Dreamstime 20561689

Rond of vierkant?

Enkele jaren geleden introduceerde Tesco in Engeland vierkante meloenen. Deze meloenen zijn niet genetisch gemodificeerd, maar worden gekweekt in vierkante houten boxen waarvan ze de vorm aannemen. Voordeel is dat er meer meloenen op een schap passen en dat er rechte stukken uit zijn te snijden. De vraag is echter welke vorm consumenten prefereren. Onderzoekers van de Harvard Medical School hebben namelijk in een experiment aangetoond dat mensen in het algemeen de voorkeur hebben voor ronde vormen.

Lees verder!